องค์พระมหาธาตุเจดีย์ ตามลักษณะที่เห็นนั้น เป็นรูประฆังคว่ำ หรือทรงโอคว่ำปากระฆังติดกับพื้นกำแพงแก้ว มุมกำแพงแก้วทั้ง 4 ทิศ มีเจดีย์พระมหาธาตุจำลอง ตามตำนานกล่าวว่าพระมหาธาตุเจดีย์สูงพื้นดินถึงยอด 37 วา บางแห่ง ว่า 38 วา 2 ศอก มีปล้องไฉน 52 ปล้อง ตั้งแต่บัวคว่ำบัวหงายถึงปทุมโกษฐ์หุ้มด้วยทองคำแผ่นหนาขนาดใบตาลมีลวดทองคาดไว้ ตรงเชื่อมต่อระหว่างแผ่นใช้หมุดย้ำ ทองคำทั้งหมดหนัก 800 ชั่ง หรือประมาณ 216 กิโลกรัม บนยอดสุดมีหม้อทองคำ 1 ใบ โตขนาดฟองไข่ ตั้งหงายไว้ในหม้อมีปิ่นทองคำเป็นคันธงห้อย ใบโพธิ์ทองและมีดอกไม้ไหว้ทำด้วยกระดุมเพชรปักไว้ในหม้อนั้น 4 ดอก กระดุมเพชรนี้เป็นของเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (พร้อม ณ นคร) ได้รับพระราชทานในคราว พระราชพิธีโสกันต์
สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศสยามมกุฎราชกุมารในรัชการที่ 5 ตกทอดมาเป็นของคุณนุ้ย ณ นคร ผู้บุตร ได้มอบให้อาจารย์แก้วชิน ทำเป็นคันธงนำขึ้นไว้เมื่อคราวติดสายล่อฟ้า เมื่อ พ.ศ.2457 ใต้หม้อทองคำลงมามีกำไลหยกรองรับอยู่อันหนึ่ง ใต้กรงแก้วทำเป็นพานสำริดรูปเกลี้ยงๆ มีกลีบยื่นออกไปข้างๆ 4 ทิศ 4กลีบ กลางพานทะลุมีลวดทองแดง 5 เส้น ยื่นมาจากระหว่างพานที่ทะลุนั้น ดัดให้ผายออกตามขอบพานดดยรอบแล้วรวบปลายเป็นกระพุ่มบัวเรียกกันว่ากรมแก้ว
มีตำนานกล่าวว่า ภายในองค์พระธาตุเจดีย์ มีสระกว้าง ยาวด้านละ 8 วา ลำ 4 วา รองด้วยศิลาแผ่นใหญ่ ภายในนั้นมีสระเล็กอีกสระหนึง หล่อด้วยปูนเพชรกวางยาว 2 วา ลุก 2 วา ภายในใส่น้ำพิษพญานาค เชื่อว่า สถานที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะมีพญานาคนั้นจะคอยปกปักรักษาและกราบไหว้บูชาพระบรมสารีริกธาตุ และมีแม่ขั้นทองซึ่งใส่ผอบทองบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ลอยอยู่ในสระนั้น กับมีทองคำ 4 ตุ่ม หนักตุ่มละ 38 คนหาม ตั้งอยู่ 4 มุมสระน้ำนั้น
ที่มา หนังสือตำนานและคำไหว้พระธาตุเมืองนครศรีธรรมราช / ขอบคุณเจ้าของภาพ , เมืองคอน.com
สายลุยเตรียมพร้อมก่อนไป “เดินป่า” อ่านจบรู้เรื่อง