ภูมิปัญญา ”สาดจูด” สาดชะอวด เมืองคอน… หวังถวิล ลูกหลาน สืบสานกัน

ผลิตภัณฑ์จากกระจูดเป็นวัสดุจากธรรมชาติ ที่มีความเหนียวและนุ่ม เมื่อนำมาจักสานเป็นผลิตภัณฑ์ จะช่วยในการระบายความร้อน ซึ่งคนในชุมชนสมัยก่อนได้นำกระจูดมาสานเป็นเสื่อสำหรับปูนอน แสดงถึงวิถีชีวิตท้องถิ่นอย่างหนึ่งของคนภาคใต้ ซึ่งแต่เดิมชาวบ้านนิยมใช้ สื่อกระจูด ปูนอน

เพราะลักษณะของภูมิอากาศของภาคใต้ร้อนชื้น คนในสมัยก่อนจึงได้นำเอากระจูดที่มีอยู่ตามธรรมชาติ จากป่าพรุ มาปรับใช้ให้เข้ากับวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่น ดังนั้นคนในชุมชนรอบ ป่าพรุควนเคร็ง โดยเฉพาะที่บางน้อย บ้านไร่เนิน ตำบลท่าเสม็ด บ้านควนป้อม ตำบลควนเคร็ง บ้านกุมแป ตำบลบ้านตูล และบ้านโคกทรางตำบลนางหลง ของอำเภอชะอวด

จึงได้นำกระจูดมาจักสาน เป็น สื่อ สำหรับใช้ปูนอน ปูนั่ง หรือใช้ประโยชน์อย่างอื่น กระจูดจึงเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของ จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่มีชื่อเสียง และเรียกกันติดปากกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ว่า ถ้าจะซื้อเสื่อ หรือสาด ต้องซื้อ “ สาดชะอวด ”

ป่าพรุควนเคร็ง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นสถานที่ที่กระจูดขึ้นอยู่ตามธรรมชาติอย่างมากมาย ที่ชาวบ้านบริเวณรอบ ป่าพรุควนเคร็ง ได้นำมาใช้ประโยชน์ในการดำรงชีวิตตั้งแต่บรรพบุรุษ ด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ได้สั่งสมมาจากบรรพบุรุษชาวบ้านในชุมชนรอบป่าพรุ

จึงนำกระจูดมาใช้ประโยชน์ในการดำรงชีวิตได้อย่างสอดคลอดคล้องกับธรรมชาติ เช่น นำขี้เถ้ากระจูดละลายกับน้ำมันงามาแก้เลือดออกทางสะดือของทารกหลังตัดสายสะดือ แล้วมีเลือดออกมากผิดปกติ นำลำต้นกระจูดมาสานเป็นเครื่องปูลาด เรียกว่า “ สาดจูด” ( ภาษาถิ่นภาคใต้ ) เสื่อ หรือบรรจุภัณฑ์ เรียกว่า “สอบจูด” ( ภาษาถิ่นภาคใต้ ) กระสอบ หรือถุง จาก

ภูมิปัญญาดั้งเดิมมีการสานกระจูดเฉพาะ เสื่อ และกระสอบ เท่านั้นเพื่อใช้ในการ ปูนอน และตากข้าวเปลือก และใช้กระสอบสำหรับใส่ข้าวสาร หรือเกลือและของใช้อย่างอื่นภายในครัวเรือนและของใช้ในครัวเรือน

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์จักสานจากลำต้นกระจูดได้พัฒนารูปแบบจาก สาดจูด และ สอบจูด ให้เป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ให้ใช้ประโยชน์ได้อย่างกว้างขวางและเหมาะสมกับยุดสมัยมากขึ้น เช่น หมวก กระเป๋า รองเท้าแตะใส่ในบ้าน ชุดรองจาน ชุดปูโต๊ะอาหาร เครื่องตกแต่งบ้าน เป็นต้น

จากคำบอกเล่าของนางหนูพิน อนุวัฒน์ อายุ 72 ปี อยู่บ้านเลขที่ 169 หมู่ที่ 1 บ้านควนป้อม ตำบลควนเคร็ง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช เล่าให้ฟังว่า การสานเสื่อกระจูดเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของชาวบ้านในท้องถิ่นมาเป็นเวลา 3 ชั่วอายุคนแล้ว สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน

เริ่มต้นมีการสานเพื่อไว้ใช้ในครอบครัว ต่อมามีคนมารับไปขาย จึงทำให้มีรายได้หลังจากการทำนา ทำสวน ด้วยเหตุผลที่หมู่บ้านอยู่ใกล้กับป่าพรุควนเคร็ง ที่มีกระจูดขึ้นอยู่ตามธรรมชาติในพื้นที่ป่านับแสนไร่ ประกอบกับกลุ่มจักสานผลิตภัณฑ์กระจูดบ้านบางน้อยได้รับการสนับสนุนจากศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอชะอวด ได้จัดการฝึกอบรมให้ความรู้โดยการจัดตั้งกลุ่มสนใจฝึกอบรมหลักสูตรระยะสั้น ให้กับชาวบ้าน

และได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอชะอวด และศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอชะอวดได้มาให้ความรู้ ชาวบ้านจึงรวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มผลิตภัณฑ์จากกระจูด ขึ้น โดยมีนางพุม หนูรอดเป็นประธานกลุ่ม และได้รับการสนับสนุนตามโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์

การจักสานผลิตภัณฑ์จากกระจูด นับเป็นผลงานหัตถกรรมพื้นบ้านในท้องถิ่นของชาวบ้านบางน้อย หมู่ที่ 4 ตำบลท่าเสม็ด อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งมีนางพุม หนูรอด เป็นผู้ที่เคยเห็นการจักสานกระจูด จากพ่อแม่ ประกอบกับได้รับการถ่ายทอดการจักสานกระจูดจากบรรพบุรุษ

จึงมีความสนใจที่จะพัฒนาการจักสานกระจูด ให้มีรูปแบบที่ต่างจากการที่มีการจักสานเฉพาะ เสื่อ และกระสอบ ซึ่งเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของบรรพบุรุษ ที่ได้รับการถ่ายทอดมา จึงทำให้อยากมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้หลากหลาย เป็นที่ต้องการของตลาด ประกอบการการที่ได้รับความรู้

จากศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอชะอวด และพัฒนาชุมชนอำเภอชะอวด ที่ได้ฝึกอบรมให้ความรู้กับสมาชิกของกลุ่ม ตลอดจนการที่ได้จัดส่งตัวแทนของกลุ่มไปศึกษาดูงาน ที่ศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จึงทำให้เกิดแนวคิดในการวางแผนและขั้นตอนในการทำผลิตภัณฑ์กระจูดให้เป็นชิ้นขนาดงานเล็ก หรือกระทั่งงานขนาดชิ้นใหญ่สุด เป็นที่ต้องการของลูกค้า

ภูมิปัญญา-”สาดจูด”(เสื่อกระจูด)

๐  กลัว”สาดจูด” บ้านเรา เก่าเข้ากรุ จึงฉลุ ลายลักษณ์ อักษรศิลป์ ผูกเป็นเรื่อง เมืองคอน ย้อนให้ยิล หวังถวิล ลูกหลาน สืบสานกัน

๐  พรุควนเคร็ง แถบนี้ “จูด”มีมาก ต้นจูดจาก ธรรมชาติ สาน”สาด”สรรค์ ทีละตอก ออกเป็นเสื่อ แล้วเอื้อปัน เป็นผืนนั้น ฝากน้องพี่ ต่างดีใจ

๐สาดกระจูด งานค้นคว้า วิชาหมอ ช่วยชลอ แผลกดทับ นับว่า”ใช่” อัมพาต นอนนาน การกลไก เลือดหยุดไหล เลี้ยงเนื้อเยื่อ เชื่อได้เลย

๐  อ้างโรงบาล ขึ้นมา อย่าสงสัย ผลวิจัย โปรดฟัง อย่านั่งเฉย เอาสาดจูด รองนอน ปูก่อนเอย ดีกว่าเคย ใช้เพียง เตียงโรงบาล

๐  ผิวสาดจูด มีสิ่งหนึ่ง ซึ่งช่วยได้ ความเย็นไง ช่วยลดร้อน ตอนสังขารขยับเยื่อน เคลื่อนกาย ไม่ได้การ คือผลงาน อีกขั้น “ภูมิปัญญา”

…..อัง 21-1-54