ตราบใดยังทุกข์ อย่าหยุดเรียนรู้ การเรียนรู้ก็คือ เรียนรู้ตัวเอง

ตราบใดยังทุกข์ อย่าหยุดเรียนรู้ เรียนรู้ตัวเอง

“เราจะเรียนธรรมะได้ง่ายขึ้น ใจเราจะรับธรรมะได้ง่าย ถ้าใจเรามีความอ่อนโยน อ่อนน้อม ถ้าใจเรากระด้าง เรารู้สึกกูแน่ กูเก่ง แบบชาล้นถ้วย เราก็รับธรรมะใหม่ๆ ไม่ได้

ฉะนั้น วัฒนธรรมตะวันออกเรา ที่เราอ่อนน้อมกับครูบาอาจารย์เป็นการฝึกตัวเอง อย่าเอา self (ความถือตัว) มาเรียนธรรมะ จะเรียนไม่ได้

หลวงปู่มั่นท่านก็สอนว่า อวดเขี้ยวคือหมา อวดงาคือช้าง “คือ” ภาษาอีสานแปลว่า เหมือนๆ อวดเขี้ยวเหมือนหมา อวดงาเหมือนช้าง ก็เดรัจฉานทั้งคู่นั่นแหละ

ฉะนั้นมาเรียนธรรมะ ท่านเน้นเรื่องใจเราต้องอ่อนโยน อ่อนน้อมกับครูบาอาจารย์ที่เรามีวัฒนธรรมกราบไหว้อะไรอย่างนี้ หรือก้มหัวลงเวลาเราแสดงความเคารพ ประเทศอื่นเขาก็เคารพอย่างนั้น ยกเว้นพวกทหาร

ฝรั่งเขาก็โค้งกัน คำนับกัน แสดงถึงความอ่อนน้อม ใจที่อ่อนน้อม ใจที่อ่อนโยน มันพร้อมจะเปิดรับอะไรใหม่ๆ ใจที่แข็งกระด้าง

กูเก่ง กูแน่ กูรู้หมดทุกสิ่งทุกอย่าง มันเรียนอะไรเพิ่มไม่ได้ มันก็ได้แค่เท่าที่มันมีอยู่ ทีนี้ เวลาเราไปเจอครูบาอาจารย์นะ ให้เรารู้ว่า

ตราบใดที่เรายังมีความทุกข์อยู่ เรายังไม่แน่จริง ถ้าเรายังมีความทุกข์ในใจเรานะ เรายังไม่เก่งจริงหรอก เราก็สำนึกตัวว่า เรายังมีสิ่งที่ต้องเรียนรู้อีก

อย่าหยุดการเรียนรู้ การเรียนรู้ก็คือ เรียนรู้ตัวเอง”

พระธรรมเทศนา – หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชฺโช
วัดสวนสันติธรรม วันที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๖๑
#อ่านธรรมคำสอน